Organize Sanayi Bölgesinde Uygulanan Destek ve Teşviklerin Önemi
Dünyanın hangi noktasında olursa olsun, yatırım yapmayı planlayan girişimcinin başarılı olabilmesi için iyi bir yerleşim yeri belirlemesi, planlı bir iş süreci ve teşvik imkânlarının araştırılması gerekmektedir. Yatırımların OSB yapılanmaları içinde yapılması işletmelere başta finansal destekler olmak üzere çeşitli muafiyetler, vergi, sigorta, faiz ve teşvikler sağlanmaktadır. Söz konusu destek ve teşvikler, 6.2.2004 tarihli ve 25365 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 29.01.2004 tarih ve 5084 sayılı ‘Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanun’ ile güvence altına alınmıştır.
Buna göre OSB’lerde faaliyette bulunan ve bulunacak olan kanunda belirtilen şartları taşıyan işyerleri için çeşitli teşvikler sağlanmıştır. Kanunun 3. maddesinde; “İşçilerin ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkini, 4. maddesinde; işveren sigorta primlerinin işveren hissesinin Hazine tarafından karşılanması, 6. maddesinde elektrik enerjisi giderlerinin yüzde 50’lere ulaşan teşvikler” getirilmiştir. Aynı kanunun geçici 1. maddesinde ise; “OSB’lere tahsis edilmemiş parsellerin belirli şartlarda bedelsiz tahsil edilmesiyle ilgili hükümler getirilmiştir. 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun 21. maddesine göre, organize sanayi bölgesi tüzel kişiliği, organize sanayi bölgeleri kanununun uygulanması ile ilgili işlemlerde her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.” 19.06.2012 tarih ve 28328 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2012/3305 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 18.maddesine göre; “Yatırımların organize sanayi bölgesinde yapılması halinde yatırımcılar, yatırımın yapıldığı bölgenin bir alt bölgesinde uygulanan teşviklerden yararlanacaktır. Altıncı bölgede ise yatırıma katkı oranı beş puan artırımlı olarak uygulanacaktır. Bu destek ve teşviklerle yatırımlar organize sanayi bölgelerine yönlendirilmekte ayrıca organize sanayi bölgelerindeki boş parseller doldurulmaya çalışılmaktadır.”
Kurumsallaşma kapsamında Organize Sanayi Bölgeleri:
Kurum; maddi, manevi, sosyal olgu ve değerler için meydana gelen ve belirli amaç doğrultusunda süreklilik göstererek hareket eden, kendini yenileme becerisine sahip özgün yapılanmalar olarak tarif edilir. Kurumsallaşma ise, organizasyonların yapı ve işleyişini belirleme ve analiz etmede kullanılan bir yöntem veya yaklaşımdır. Kurumların nasıl oluştuğu, organizasyonların yapı ve işleyişleri ile toplumsal algı ile kurumsallaşma arasındaki ilişkileri inceler. Kurumsallaşma, kurumlarda süreç içinde oluşan ilerlemeyi ve bu kuruluşların faaliyet gösterdiği çevreyle olan uyum sürecini tanımlamaktadır. Kararlı olmayan veya tam organize olamamış dar teknik faaliyetlerden düzenli ve kararlı şekilde sosyal entegrasyon sağlamış yapıların ortaya çıkmasını ifade eder. Kurumsallaşmanın hedeflerini; resmiyet kazanma, sürdürülebilir varlık, bireysel ve örgütsel amaç uyumu, kimlik, marka oluşturma, bilinirlik ve profesyonelleşme olarak sıralayabiliriz. Kurumsal yönetim kapsamında küresel ölçekte birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalar, bir ülke için geçerli olan kurumsal yönetim modelinin başka bir ülke için geçerli olamayacağını ortaya koymuştur. Bu alanda çalışma yapan araştırmacılar, oluşturulacak modelin mutlaka ülkenin özgü koşullarına göre değerlendirilmesi ve uygulanması gerektiğine vurgu yapmaktadır. Yine de buna rağmen evrensel anlamda kabul gören kurumsal yönetim yaklaşımları içinde eşitlik, adalet, şeffaflık, hesap verebilirlik ve sorumluluk ilkeleri tüm kurum ve ülkeler için geçerlilik arz eder.
OSB’de kurulan işletmelerin elde ettiği avantajlardan bazıları:
OSB yöneticilerinin yüzde 98.1’i, işletmelerinin OSB’de bulunmasının kendilerine önemli avantajlar sağladığını dile getirmektedir. Bu sonuca göre, organize sanayi bölgeleri sanayi işletmelerinin kuruluş yeri seçiminde önemli bir çekim merkezi olduğunu göstermektedir.
Bir işletmenin nerede olursa olsun ihtiyaç duyduğu; enerji, su, ulaşım, haberleşme, doğalgaz, arıtma tesisi gibi altyapı tesisleri OSB’lerde devlet tarafından sağlanan düşük faizli ve uzun vadeli krediler ile sağlanmaktadır. Böylelikle sanayiciler ortak altyapı ve sosyal tesislerden yararlanabilme ve maliyetlerini düşürebilme imkanı yakalayabilmektedir. Söz konusu seçeneklerle donatılan ve altyapısı hazır bir kuruluş yerinde daha hızlı yatırım yapabilen sanayiciler, gerek yurtiçinde gerekse yurtdışında rekabet avantajı sağlarlar. Ayrıca imar planına göre arazi kullanımı, yapı ve tesislerin projelendirilmesi, inşası ve kullanımıyla ilgili ruhsat ve izinlerle işyeri açma ve çalışma ruhsatlarının OSB yönetimi tarafından verilmesi organize sanayi bölgelerine yatırım yapacaklar açısından önemli avantajlar olarak değerlendirilmektedir.