Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de Organize Sanayi Bölgeleri’nin (OSB) ekonomik kalkınmadaki önemi yadsınamaz. Günümüzde güçlü ülke olmanın yolunun güçlü ekonomik yapıdan geçtiği ve bunun da sürdürülebilir, rekabetçi, yüksek katma değerli ürünlerin üretimiyle sağlanabileceği aşikar… Bu bağlamda günümüzde sanayicilerin ihtiyaç duyduğu hizmetlerin en düşük maliyetle hızlı bir şekilde sağlanması, diğer sanayicilerle sinerji oluşturarak çalışması, sanayi tesislerinin dünyaya entegre olmasında OSB’lerin rolü çok büyük. Türkiye’de planlı kalkınmayla birlikte ortaya çıkan OSB’ler, işsizliği azaltmada, sanayi yatırımlarının hızlanmasında, üretimde kalite ve verimliliğin artmasında, bölgesel eşitsizliklerin önlenmesinde, şehirlerin daha planlı ve çevreye duyarlı olarak kurulmasında, bölgesel kalkınmanın sağlanmasında önemli rol oynuyor. OSB’lerin dünü, bugünü ve yarını, bu konuda OSBÜK‘in önemi.
OSB’lerin Dünü, Bugünü ve Yarını:
Ülkemizde nitelikleri giderek artan OSB’lerin sayısı her geçen gün artıyor. Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) çatısı altında faaliyet gösteren OSB’lerin sayısı, 2017’de kurulan toplam 15, 2018’de kurulan ikisi Tarıma Dayalı İhtisas OSB olmak üzere 3 yeni bölgeyle 327’ye ulaştı. 327 OSB’nin coğrafi bölgelere göre dağılımında Marmara Bölgesi yüzde 27’lik payla en yüksek oranda yoğunluğa sahip olurken, Doğu Anadolu Bölgesi de yüzde 7’lik payla en düşük orana sahip bölgedir. Buna göre Marmara Bölgesi’nde 89 OSB faaliyet gösterirken, Doğu Anadolu Bölgesi’nde de 24 OSB çalışmalarını sürdürüyor. OSB’lerin faaliyet alanları incelendiğinde ise 15 tanesinin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na bağlı Tarıma Dayalı İhtisas OSB, 312 tanesinin de Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı olduğu görülüyor.
Dünyada ve Türkiye’de OSB’lerin Tarihçesi:
Organize sanayi bölgeleri kavramı dünyada ilk olarak 19. yüzyılda Amerika’da tekstil atölyelerinin bir araya gelmesiyle meydana gelmiş ve daha sonraki yıllarda bu yapılaşma OSB’lerin oluşmasına zemin hazırlamış. OSB’lerle ilgili bilinçli ilk uygulama 1896’da İngiltere’de meydana gelmiş. OSB’ler ilk kurulduklarında planlı şehirleşmeyle sanayi kuruluşlarının aynı alanda toplanması hedeflenmiş. Ancak daha sonraki yıllarda bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılarak dengeli kalkınmanın sağlanması, istihdamın artırılması, çevreye verilen zararların azaltılması gibi amaçlar da OSB’lerin gelişmesine zemin hazırlamış. Günümüzde ise OSB’ler ortak idari, teknik ve altyapı hizmetleri sunarak, yatırımların işbirliğiyle yapılmasına, enerji, çevre, ulaşım gibi olanakların sunulmasıyla üretim maliyetlerinin azaltılmasına ve kalite standartlarının yükselmesine katkı sağlıyor. Ayrıca OSB’ler sanayicilerin bir arada faaliyette bulunmasını sağlayarak firmaların bilgi ve deneyim paylaşımına da fırsat veriyor. Ülkemizde ise organize sanayinin tarihçesi dünyaya göre biraz daha yeni… 57 yıl önce 1961 yılında kurulan Bursa Organize Sanayi Bölgesi (BOSB) ile Türkiye’de ilk uygulaması hayata geçirilen OSB’lerin önemi ve üstlendikleri roller her geçen gün artıyor. Bugün ülkemizin en başarılı üretim merkezi konumunda olan OSB’ler, kendi bölgelerinde kaldıraç etkisi gösteren üretim alanları olarak faaliyetlerini sürdürüyor.
OSB’lerin Çatı Kuruluşu OSBÜK
OSB’lerin kendi aralarında yardımlaşmaları ve ortak sorunlarını çözüme kavuşturmalarını sağlamak amacıyla çatı kurum olarak kurdukları Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK), ülke ekonomisinin gelişimi için birlikte hareket etme anlayışıyla faaliyetlerini sürdürüyor. Birliktelik gücünü, 4562 sayılı OSB Kanunu’nun 27’nci maddesine istinaden, “Organize Sanayi Bölgeleri arası uygulama birlikteliği ve işbirliğini sağlamak, dayanışmayı temin etmek, OSB’lerin sorunlarının çözümüne yönelik ilgili kurum ve kuruluşlar nezdinde girişimde bulunmak ve çalışmalar yapmak, Bakanlık ile OSB’ler arasında koordinasyonu sağlamak ve Bakanlıkça verilen görevleri yerine getirmek” anlayışından alan OSBÜK, 31 Ekim 2002’de dokuz ayrı OSB’nin katılımıyla kuruldu. Bugün 327 üyeyle yoluna devam ediyor. OSBÜK, bugün tüm OSB’leri çatısı altında toplayarak, sanayi bölgelerinin yaşadığı sorunları, talepleri, görüş ve önerileri gündeme taşıyarak, alınan kararlar neticesinde ilgili merciler nezdinde gerekli girişimlerde bulunuyor. OSBÜK, bu yolla OSB’lerin yaşadığı sorunların çözümü, sanayicilerin önündeki engellerin kaldırılması ve ülkemizin 2023 ekonomik hedefleri doğrultusunda OSB’lere rehberlik ediyor. Ayrıca 1 Temmuz 2017’de yürürlüğe giren Üretim Reform Paketi ile özel hukuk tüzel kişilik kazanan OSBÜK, OSB’lerin tamamının temsilinde daha güçlü bir rol üstleniyor.