Türk sanayisinin gelişiminde Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) 1960’lı yıllardan bu yana kritik önem taşımıştır. OSB’ler genel olarak; yeni yatırımların yapılması, istihdam sağlanması, bölgesel kalkınma gibi ekonomik unsurların yanı sıra planlı sanayileşme ve kentleşme ve çevre politikaları bakımından da etkili bir politika uygulama aracı olmuştur. Planlı Kalkınma dönemiyle birlikte, 1962 yılında Bursa Ticaret ve Sanayi Odasının katkıları ile Bursa OSB kurulmuş ve Türkiye’deki OSB uygulamasının ilk adımı olmuştur. Bugün itibarıyla Türkiye’de 180 adet OSB projesi tamamlanmıştır. Özellikle kentin dokusuyla bütünleşmiş, çevreci, insan yaşamına saygılı, rekabetçi, istihdam yaratan, ekonomiye katkı sunan verimli yatırımlarla gündeme gelen başarılı birçok OSB projesi hali hazırda faaliyetlerini sürdürmektedir. Örneğin; Ankara, İzmir, Bursa, Gaziantep, Denizli, Manisa, Konya gibi illerde bulunan OSB’lerin sanayinin gelişimi ve planlı kentleşme alanında Türkiye’nin yakaladığı başarı örnekleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Başta kent ekonomisi olmak üzere ihracat kapasitesi ile ülke ekonomisi açısından önemli katkı sunan bu başarılı OSB’ler, Türkiye’nin sanayi alanında katma değerli üretim potansiyelini yukarılara taşımıştır.
Başarısız OSB örneklerinin sebepleri doğru tespit edilmelidir.
Öte yandan söz konusu başarıyı gösteremeyen projelerin bulunduğunu da hatırlatmak da fayda var. Daha önce kaleme aldığımız makalelerimizde Türkiye’de Planlı Kalkınma dönemiyle birlikte uygulamaya konulan OSB politikaları ve uygulamalarının gelişimine ışık tutmaya çalıştık. Bu kapsamda; OSB’lerin mevcut durumunun objektif şekilde ortaya konulması, sorunların doğru şekilde tespit edilmesi, OSB’lerin, işletme başarıları üzerindeki etkilerinin analiz edilmesi, başarılı küresel örneklerden yararlanılması, OSB politikalarının etkinleştirilmesi açısından son derece önemlidir. Diğer taraftan daha az başarılı görülen OSB projelerinin de başarılı olabilmesi için, OSB’lere verilecek yeni destek modellerinin tartışılması, kümelenme ve yatırım dönemi desteklerinin OSB’lere taşınması konularına yönelik olarak yöntemlerin geliştirilmesi ise kritik değerdedir.
OSB’lerde başarı tesadüf değildir.
Türkiye’de OSB’de yer alan işletmelerin diğer işletmelere göre işletme performanslarının daha yüksek ve rekabet güçlerinin daha fazla olması elbette bir tesadüf değildir. OSB’lerin etkin çalışamama nedenleri arasında doğru yer seçimi, yönetim sorunları, destek unsurlarının temel yetersizlikleri daha önce yapılan çalışma ve araştırmalarla net şekilde ortaya konulmuştur. Söz konusu alanlara ilişkin özellikle gelişen teknoloji, inovatif ve fonksiyonel tasarımlarla desteklenerek, sanayicinin teşvik edilmesi ekonomi, istihdam ve üretim açısından önemlidir.