:Türkiye’de 1960’lı yıllarda başlayan planlı kalkınma döneminde sanayinin ‘lokomotif sektör’ olduğu saptanmıştır. Söz konusu plan kapsamında; ekonomik dengenin kurulması, ekonomik ve toplumsal kalkınmanın birlikte gerçekleştirilmesi, büyüme ve sanayileşme programları gibi bazı orta ve uzun vadeli hedefler belirlenmiştir. Belirlenen hedefler doğrultusunda; ülkede sanayinin geliştirilmesi amacıyla uygulamaya konulan birçok teşvik tedbirlerinden biri de OSB uygulamaları olarak karşımıza çıkıyor. İlk olarak 1961 yılında Bursa’da kurulan Organize Sanayi Bölgesi (OSB), Dünya Bankası’ndan alınan kredi ile kurulmuştur.
Planlı Kalkınma ile başlayan Türkiye’de OSB uygulamaları herhangi bir yasal mevzuatı olmadan 1982 yılına kadar sürmüştür. Söz konusu mevzuat boşluğunun giderilmesi amacıyla 31 Ocak 1982 tarih ve 17591 sayılı Resmi Gazete ‘de ‘Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Fonlar Yönetmeliği’ yayımlanmıştır. Fonlar Yönetmeliği’nin ‘Organize Sanayi Bölgeleri ve Küçük Sanat İnşaatı ve İşletme Giderleri Fonu’ başlığını taşıyan 29 – 42 maddeleri, Organize Sanayi Bölgeleri için; fonun kullanımı, fon hesabının kaynağı ve işleyişi, kredinin tahsisi, arsa iktisabı, kredinin geri dönüşü gibi hususlar üzerinden düzenlenmiştir. Bu dönemde devlet bütçesinden fona kaynak aktarılır ve bu fondan OSB’lere çeşitli destekler verilir. OSB’lerin kurulması, bu tarihlerde beş yıllık kalkınma planlarındaki hedeflere yönelik olarak Bakanlar Kurulu Kararları ile hayata geçirilir. Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulan OSB’lerin altyapı yatırımlarının %99’u Bakanlık Fonu’ndan, %1’i ise OSB’yi kuran ticaret ve sanayi odaları/sanayi odaları veya ticaret odaları ile yerel yönetimler tarafından karşılanmıştır.
4562 sayılı OSB Kanunu 2000 Yılında Yürürlüğe Girdi
Fakat zamanla OSB sayısının yurt genelinde artması, ülkenin ekonomik faaliyetlerinde belirleyici konuma evrilmesi ve OSB’lerin tüzel kişilikten yoksun olması birçok hukuki sorunu da beraberinde getirmiştir. Bu durum yeni bir yasal düzenlemeyi zorunlu hale getirmiştir. Uzun süren araştırma ve çalışmalar sonucu 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu, 12.04.2000 tarihinde TBMM’de kabul edildi ve 15.04.2000 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu kanun gereğince hazırlanması gereken ‘Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliği’ 21.05.2001-24408 ve ‘Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’ 01.04.2002-24713 tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Ardından ‘Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliği’ 17.01.2008 tarih ve 26759 sayılı Resmi Gazete’de, ‘Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’de 22.08.2009 tarih ve 27327 sayılı Resmi Gazete’ de uygulamalar sırasında doğan ihtiyaçlar nedeniyle yeniden düzenlendi. Halihazırda Türkiye’de OSB’ler söz konusu mevzuatlara uygun olarak kurulur ve yönetilir.
Mer’i mevzuata göre Türkiye’de beş ayrı statüde OSB bulunur:
· Farklı sektörlerde faaliyet gösteren tesislerin yer aldığı Karma OSB,
· Aynı sektör grubunda ve bu sektör grubuna dahil alt sektörlerde faaliyet gösteren tesislerin yer aldığı İhtisas OSB,
· Gerçek kişiler veya tüzel kişilerce kendi mülkleri üzerine kuracakları Özel OSB,
· Tarım sektöründe faaliyet göstermek amacı ile kurulan ve T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyet gösteren Tarıma Dayalı İhtisas OSB (TDİ), (2011/Geçici 10. md.)
· Çeşitli sebeplerle bir arada faaliyet gösteren sanayi tesislerinin bulunduğu alanın OSB’ye dönüştürülmesi amacıyla kurulan Islah OSB, (2011/Geçici 8. md.)
Dünya’da OSB uygulamaları makalemiz de ilginizi çekebilir.
Etiket : Türkiye’de OSB uygulamaları, Türkiye’de Organiza Sanayi Bölgesi Uygulamaları